Jumat, 07 Mei 2010

jamita

Parange ni jolma na tinompa na imbaru
Kolose 3:5-11

3:5 Antong, bunu hamu ma ruasmuna, angka na di tano on: parmainanon, hahodaron, riting ni roha, hisaphisap na roa, ro di pangahution, i ma pardebataon na leban.
3:6 Ala ni angka i do lalu rimas ni Debata.
3:7 Diulahon hamu do angka i najolo, tagan di bagasan i ngolumuna.
3:8 Alai anggo nuaeng, bolongkon hamu ma saluhutna i: Rimas, muruk, hajahaton, panginsahion hata barangsi sian pamanganmuna!
3:9 Unang ma masigabusan hamu, ai nunga ditanggal hamu jolma na buruk i rap dohot angka parulaonna,
3:10 jala nunga disolukkon hamu na imbaru i, na pinaimbaru, asa tandaonna rupa ni na tumompa ibana.
3:11 Ndang mardiaimbar disi Junani manang Jahudi, na marsunat manang na so marsunat, bangso na leban manang bangso na so maju dope, hatoban manang anak mata; Kristus i do tahe saluhutna jala di bagasan saluhutna
Hamu angka dongan.
T
atanda do spasing?.. molo spasing on ima sada sejenis hewan na mangolu diaek, na memiliki sifat tabiat na tung mansai rakus situtu do ngoluna, jala buas do ibana nang pe metmet ibana, alai kerakusan dohot kebuasanna ima dang hea ibana merasa cukup, jala dang mardiambar anggo na gabe mangsa na gabe korbanna. Ala metmet do ibana di allangon do angka anak ni dengke na metmet, alai mo so adong anak ni dengke nang na sejenis dohot ibana, sebangsa dohot ibana pe tong do disantap ibana. Alani dohononmatung mansai jorbut do anggo tabiat sifat ni sipasing on, dang adong holong ni roha, alai holan memuaskan dirina sandiri do sifatna, na penting butong ibana. Alai ternyata sipasing on ima benih ni capung, manang limbur. Melalui proses metamorposa dung dewasa matoras ibana, gabe berubah ma ibana gabe mardaging na imbaru. Asa dung gabe limbbur ibana dang boi be on mulakmangolu tu ngolu na leleng i, ai dang boi be ibana songon spasing na mangolu di aek, ai dung limbur ibana ingkon mangolu di darat ma ibana ai molo mulak ibana tu aek na pastihamatean do jambar na disi.
Molo dipatuduhon tu hita tringot tu ngolu ni sipasing i na gabe limbur, na gabe berobah ibana gabe capung dohononma ima hataridaan ni perobahanni ngolu i na gabe marngolu na imbaru. Asa molom didok ngolu na imbaru ima naung tardok naung tanggal do ngolu na leleng i, jala manolukhon haimbaruon ni ngolu. Ngolu na imbaru i boi ma idaonta songon ngolu ni si Abraham. Dinajinou ni Debata ibana sian Ur Kasdim, dipanjouon i borhat do ibana manadingkon ngoluna na leleng. Borhat ibana mangoloi pansuruaon ni Debata tu tano nanaeng siaptuduhonon ni Debata tu ibana, jumping do disi perobahan, manadingkon ngolu na leleng i lahopatupahon holan mangoloi sasada Debata Jahowa sambing, ditadingkon ibana do hasomalan,adat tradisi na leleng, laho mangoloi sasada Debata.
Asa suang songon i do nang dibagasan turpukon.
Jolma na imbaru i do nang dibagasan turpukon. Molo dijolo nituprukon dipatuduhon do tu hita paboa ganup halak Kristen, ganup halak na porsea di Tuhan Jesus Kristus Tuhan i naung masuk do ibana di bagasan proses ngolu na imbaru i, alani do didok II Korintus 5 :17 Asa molo di bagasan Kristus halak, na tinompa na imbaru ma i. Nunga salpu pangalaho na robi, gabe na imbaru. Alani halak naung mangolu dibagasn Kristus tangkas ma Kristus do na gabe tujuan ni ngoluna na martiruan , meneladani ngoluna tu Jesus Kristus alani do di dok Kolose 3:2 Angka na di ginjang i ma parrohahon hamu, unang ma angka na di tano on. Lapatanna halak naung manjalo perobahan ala naung Kristus i nampuna ngoluna, ingkon do mangolu ibana raphon dohot Kristus, Jesus Kristus magabe teladan di ngoluna, Jesus Kristus ma na gabe sitiruon dibagasan ngoluna, jala ngoluna dibagasan Kristus. Asa molo didok mangolu raphon Kristus dang holan sekedar selogan sambing i alai ingkon mampu do ibana papatarhon i merhite pambahenan dohot tindakan ni ngoluna. Asa na sai ingkon torus do ngolunta i sai dipaimbaru, pahombarhon ngolunta tu bagasan haheheon ni Tuhan Jesus Kristus, ima na sai manungguli hita ganup tingki paboa huaso haholomon na mambahen susa ngolu ni jolmai ala ni dosa i as unang be di rajai manang mian di bagasan haholomon i ngolunta alai mian dibagasan hatiuron ni haheheon ni Kristus i. alani do adong pandohan ni si Martin Lutehr bapa reformator: “ Ekklesia reformata, samper reformanda” ia huria na mamangolu ima huriana tongtong marhaimbaruon dibagasn pamatang ni Kristus, na sai tongtong sai lam pahombarhon ngoluna tu lomo ni roha ni Tuhan Jesus. Asa i do impola ni panjouon ni ganup ngolu ni halak Kristen, ganup halak na tinompa na imbaru, sai pahombarhonon ngoluna tu lomo ni roha ni Tuhan Jesus.
Alani dohonon ma marhite turpukon diajak do hita asa sai tongtong manguji, mengevaluasi ngolu hakristenonta. Naung masuk tu ngolu na imbaru hita?. Apakah saudara telah hidup baru?.
Alani do ia ngolu ni halak naung tinompa na imbaru, halak Kristen, adong tolu bagian besar na gabe hapataranna ima:
1. Halak na tinompa na imbaru, mian ma di ibana pangarajaion diri,penguasaan diri.
Molo taida di partingkian na parpudionmansai godang do halak na so adongbe di ibana penguasaan diri. Panghorhonna ima mangolu dibagasan keserakahan, dikuasai keinginan-keinginan duniawi na so terkendali. Marhataridaan maimarhite tindak pidana, kejahatan korupsi dohot ragam ni angka bentuk penipuan na masa di tingkion. Alani do godang halak na lupa diri na so menghargai habadiaon ni parrumahtanggaonna, alani ni angka penyakit masyarakat na lammenjamur di tingkion.
Dibagasan situasi na songoni ma nuaeng songon halak na tinompana imbaru halak Kristen ingkon mampu menguasai, mengendalikan dirina sandiri asa unang gabe pelaku pangalahohaholomon i. alani do didok apostel Paulus:” bunu hamu ma ruasmuna, angka na di tano on: parmainanon, hahodaron, riting ni roha, hisaphisap na roa, ro di pangahution, i ma pardebataon na leban. Dipatorang ibana do muse angka pangalaho na ingkon sibunuon, lapatanna sipamateon sian hadirionta. Didok ibana ima : angka parmainanon( Percabulan, zinah), hahodaron(kenajisan) riting ni roha(hawa nafsu) hisap-hisap na roa(nafsujahat) pangahution(keserakahan) ima pardebataon na leban.
Angka on ma sipamateon, sibunuon ni jolmai marhite hite penguasaan diri, pangarajaion diri. Alai halak na tinompa na imbaru, ingkon do mampu ibana papatarhon etika na kristiani na ruar sian roha parbagasonna , yang tercurah dari hatinya yang terdalam. Alani do muse dipaingot Paulus: Unang ma sarombang hamudohot portibion(Roma 12:2 Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan)
Asa marhite pandohan nipaostel Paulus didok bunuon, pamate hamu ma ninna , dang na marlapatan i songon hukum penggal, ia tangan mardosa potong ddang apala songon i nanidokna, ai ternyata nang hukum penggal na songon i di patupa jolma, ternyata dang mampu i laho paimbaruhon ngolu ni sasahalak anggo so sian rohana sandiri ibana pamatehon hagigiot ni haholomon i, hajaton i ibana.
Disada barita dibaritahon disada buku nah ea jinaha…didok ternyata hukum penggal tidak akan dapat menghambat orang untuk melakukan tindakan kejahatan dan dosa. Disada daerah, di Arab ninna berlaku do hukum penggal. Disada surat kabar dipatorang ma ninna adong ma sahalak na ketangkap tangan pelaku pemerkosa jala perampok. Hukum na berlaku menetapkan ibana ingkon dijatuhi hukum penggal hombar tu tradisi ni hukum na berlaku disi. Dipatupama ekskusi tu pelaku dipertontonkan dihadapan masyarakat umum dohot tujuan disi uma asa unang adong be halak na melakukan hal na songon i. alai fakta membuktikan, ternyata kejahatan, perampokan dan pemerkosaan didaerah itu tetap ada, dan para penjahat semakin lihai menyembunyikan kejahatannya. Ai untuk menghindari hukum penggal masa ma disi kawin cerai, jumping ma pangalaho disi sahalak suami memiliki lebih dari satu orang istri.
Asa marhite sian barita i naeng dohononna do tu hita paboa laho pasidingkon angka pangalaho haholomoni, na ummarga ima ingkon mangula jala marhataridaan doi sian roha parbagasan ni jolmai sandiri.
2. Pangajarajaion diri marhite hata diangka parsaoran siagnup ari
Molo taida ,mansai godang do sega parsaoran ni halak alani panghataion, baik ala ni emosi na so terkendali ima rimas, muruk, panginsahion, pelecehan, hata barangsi na manguhum-uhumi dongan jolma sian na so dalanna. Ra taingot dope tragedy Monas o1 Juni 2008, marhite na salingmengejek, ne melecehkn dan merendahkan antar kelompok na berujung tu kekerasan, na mambahen torop na gabe korban . diberita didok sumber peristiwa i awalna adalah alani adong hata na mempropokasi na memicu tu angka tindakan-tindakan kekerasan diantar umat beragama.
Lapatanna sian taida ma balga ni panghorhon ni panghataion i. panghorhon ni panghataiaon na so terkendali boi doi gabe pemicu di hasesega ni angka parsaoran ditonga ni masyarakat, lingkungan, nang huria pe na boi masa do nang i. ai godang do alani angka hata na ruar diantara na berkeluarga pola ingkon gabe so adong titik temu, gabe adong pandohan ingkon amrdomu di tano rara ninna angka na marhahamaranggi ala ni angka perbedaan na adong di nasida. Alani Jakobus papatarhontaringot tu dosa dila jalapanghorhonna di angka parsaoran. Ido nang umbahen didok Apostel Paulus balongkon hamu ma… molo didok sibologkononhon na marlapatan doi ima na patuduhon paboa na so hasea do i peopon di ngoluon, dang adong untung manang labana i di simpan manang di pelihara. Jala somalna aha do sibolongkonon, ima sampah, angkana so hasea. Ai molo disimpan simpan do sampah boi doi mamboan virus penyakit, mambahen hita marsahit. Asa na merugikan do i di ngolu molo sai ni simpan angka na patut sibolongkonon. Alani do sahalina i didok bolongkon…… angka dia mai sibolongkonon i, ima:
Rimas (Marah, Muruk (geram), hajahaton, panginsaiom hata barangsi sian pamanganmuna. Ninna.

Asa on ma dosa hajahaton na ruar sian pamanagan ni jolma na boi mambahen sega angka parsaoran.asa angka panghataion na songon i mana pastut sipasidingon ni halak Kristen sian ngoluna, sian ngolu ni halak naung marngolu na imbaru. Ai angka bangko na leleng i do angka bangko sisongon i imana saling memfitnah, manghatindangkon hata na so tutu, angkapanghataion na so marimpola, na manihai sama dongan, angka pangalaho haholomon i do i. angka na buruk i. alani molo mian dope dingoluna sisongon i hot dope ibana di parange haholomon i. ai dang parange ni angka na tinompa na imbaru i, manang dohononma dang parange ni halak Kristen anggo sisongon i angka na so porsea do.

Asa dohonon ma paboa jolma na mangolu na imbaru ingkon patuduhonona doi marhite nang panghataion na dengga, na bulus jala na sintong. Alani taparangehon ma panghataion na Kristen, panghataion na Kristen didok Paulus di olose 4: 6: “ sai tong ma lambok hatamuna, songon na siniraan” ima mamboan hataboon, halambphpn, haulion, mamboan hamalumon di angka parsaoran na i sandiri. Pangahtaion na Kristen didok di Epesus 4:29 “Unang ma ruar hata na busuk sian pamanganmuna; naeng ma na denggan na tau padengganhon na humurang, asa dapotan uli na umbegesa”. Asa tu si do hita tarjou gabe siboan dame marhite nang angka panghataion na uli. Ai on do na gabe nilai plus na ingkonjumpang di halak Kristen, nasa hata, pambahenan na ingkon mencerminkan ngolu na tau pasangaphon goar ni Tuhan i.

3. Halak na tinompa na imbaru mangolu saling menghargai (Gabe marhasadaon)
Halak Kristen na tarjou do ngoluna laho padimundimunhon ngoluna tu parsaoran na denggan ditonga ni hasadaon dibagasan Tuhan i, ima huria i songon pamatang ni Kristus di portibion. Ai sada do saluhtu nasida dibagasan Kristus uluni huria i, ai dang mardia imbar hita saluhutna di jolo ni Debata nang pe marragam latar belakangta na berbeda haroroanta, alai sada do hita saluhutna ima rap na niasian ni Debata. asa dohonon ma dang adong pengelompokan suku ras bangsa disi. Alai ssian angka perbedaan i do dipasaorhon Debata ragamni angka asi-asi-Na silehonlehon-Na, Talenta. Hombar tu lapatanna ia Huria imapunguan ni angka na porsea di Jesus Kristus, na jinou ni Debata jala na piantongtong dibagasan Tondi Porbadia. Asa naeng eahan ni ganup halak Kristen, angka na marngolu na imbaru i ma tutu hasadaon dibagasan Kristus i, naeng siding sian angka parsaoran ni huria , ruas-nang parhalado pe pangalaho geb, pengelompokan. Denggan do masa angka perbedaan di tonga ni punguan ai laos i do patuduhon hamoraon ni punguan ima ala memiliki keberagaman, alai saluhutna i sai ingko eahan do i manuju tu hasadaon. Asa boi jumping ingkon ganup do ngolunta i ni rahutan ni ngolu na sai pahombarhon ngolunta i tu ngoluni Tuhan Jesus Kristus ( Pilipi 2:5). Naeng dohononna tu hita molo adong dope sifat, fikiran na memecah belah hasadaon, jumping dope blok kanan dan kiri, taingot ma dibagasan ngolu na leleng i dope ibana mian disi,na mulak tu ngolu naleleng i do ibana disi.
Antong nungga di patuduhon tu hita parange ni jolma na tinompa na imbaru dibagasan Jesus Kristus Tuhan i, alani tapatuduhon ma i dibagasan pangoloionta di Tuhan i.
Amin.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar